Polio

Choć Światowa Organizacja Zdrowia już w 2001 roku uznała, że Europa jest wolna od polio, na świecie nadal odnotowuje się przypadki zachorowań na tę niezwykle niebezpieczną chorobą. Inna jej nazwa to choroba Heinego-Medina. Jakie są objawy choroby? Jak się ją leczy i czy można jej zapobiec?

Polio, choroba Heinego-Medina, ostre nagminne porażenie dziecięce – to wszystko jedno i to samo - niebezpieczna choroba zakaźna wywołana przez trzy typy wirusa polio. 

Jak dochodzi do zakażenia polio?

Do organizmu wirus RNA z rodziny Picornaviridae dostaje się drogą pokarmową lub kropelkową. Następnie atakuje pobliskie węzły chłonne oraz układ krwionośny i rozprzestrzenia się po całym organizmie, docierając do rdzenia kręgowego.

W następstwie, dochodzi do niesymetrycznego porażenia kończyn dolnych. Bywa, że choroba postępuję w górę ciała i prowadzi do porażenia kończyn górnych, a nawet ośrodka krążenia i oddychania. Co gorsze, może ona doprowadzić nawet do trwałego paraliżu.

Źródłem zakażenia może być chory, u którego nie wystąpiły jeszcze objawy choroby.

Innym źródłem jest żywność – owady, np. muchy, mogą przenosić na nią wirus. Może on być także obecny w zanieczyszczonej wodzie pitnej lub w wodzie basenowej.

Okres od zakażenia do czasu wystąpienia pierwszych objawów choroby Heinego-Media wynosi około 7-14 dni (czasem jest to nawet 21 i więcej dni). 

Objawy choroby Heinego-Medina

Duża część zakażeń (90-95 % przypadków) może przebiegać bezobjawowo lub ujawnić się pod postacią porażenia, które może doprowadzić nawet do trwałego kalectwa czy śmierci. 

W pozostałych przypadkach polio może przyjąć jedną z postaci, wyróżnionych ze względu na umiejscowieni zmian chorobowych:

• rdzeniową – niesymetryczne porażenie najczęściej obejmujące mięśnie kończyn dolnych – mogą to być lekkie niedowłady, jak i porażenia całkowite,
• mózgową -  występują gorączka, nadpobudliwość ruchowa lub senność, zaburzenia świadomości, sztywność mięśni, ich drżenie, drgawki, afazja i ataksja,
• opuszkowa – porażone są ośrodki rdzenia przedłużonego (w tym opuszki, w których skupione są ośrodki nerwowe odpowiedzialne za funkcje ruchowe), układ oddechowy, krążenia oraz nerwy czaszkowe, do tego występują liczne powikłania, z zapaleniem mięśnia sercowego, obrzękiem płuc i zaburzeniami psychicznymi na czele.

Choroby mają różne stadia, na przykład porażenie poronne (organizm potrafi zwalczyć chorobę samodzielnie) lub postać porażenna (najcięższe stadium choroby, w którym występuje trwałe porażenie ciała). W zależności od stadia, wymienić można różne objawy:

• gorączka, biegunka, ból gardła, stan grypopodobny – porażenie poronne,
• nieodwracalne, niesymetryczne porażenie wiotkie mięśni, najczęściej kończyn dolnych z objawami współtowarzyszącymi jak gorączka, niewydolność oddechowa, ból głowy, objawy porażenia opon mózgowo-rdzeniowych - postać porażenna.

Powikłania polio

Niestety, możemy wymienić także kilka powikłań po zakażeniu wirusem polio:

• przykurcz, a nawet zanik porażonych mięśni,
• zniekształcenie kończyn i kręgosłupa stanowiącym trwałe kalectwo,
• zapalenie mózgu,
• porażenie i niedowłady kończyn dolnych,
• śmierć.

Leczenie i profilaktyka

Niestety, nie jest możliwe leczenie przyczynowe. Działa się jedynie by złagodzić dokuczliwe objawy, na przykład poprzez rehabilitację zapobiegającą zesztywnieniu porażonych mięśni. Gdy jest taka konieczność, stosuje się zabiegi operacyjne (na przykład przy zapadnięciu kręgosłupa), czy podłączenie chorego do respiratora w przypadku porażenia mięśni oddechowych.

Szczepienie przeciw polio

Jedyną skuteczną ochroną przeciw Polio jest szczepienie. W Polsce jest ono obowiązkowe dla dzieci od ukończenia 6 tygodnia życia. Podawane są 3 dawki, a szczepienie przeciw chorobie Heinego-Medina może być realizowane szczepionką jednoskładnikową (bezpłatną) lub w szczepionką skojarzoną (płatną). 

Na początku 2017 roku nastąpiła spora zmiana – dzieci nie otrzymują już szczepionki żywej (OPV), czyli takiej, która zawiera żywe, ale osłabione wirusy. Od tego czasu, podaje się zamiast niej szczepionka inaktywowana (IPV).

Jak widzisz, polio może być chorobą śmiertelną lub okaleczającą na trwałe, a to za sprawą niedowładów i porażeń nerwów obwodowych. A co do profilaktyki – daj dziecku zdrowie i zaszczep je. Warto, bo to właśnie dzięki szczepieniom możliwe stało się zahamowanie rozprzestrzeniania się niektórych chorób, z Heinego Medina włącznie.

A czy Wy spotkałyście się z tą chorobą? Jaki być jej przebieg i czy długo trwałą?

Autor: Katarzyna Moryc

Zdjęcie: pexels.com