Antykoncepcja mechaniczna - Prezerwatywy, kapturki, spirale, diafragma

Antykoncepcja, choć nadal w wielu kręgach jest tematem tabu, to jest niezwykle istotną kwestią, dla osób dojrzałych płciowo, które jeszcze nie są gotowe do rodzicielstwa. Dzieli się ona na wiele metod i sposobów, z których możemy wybierać najodpowiedniejsze właśnie dla nas. 

Pośród najpopularniejszych znajduje się z pewnością antykoncepcja mechaniczna, czyli wszelkie prezerwatywy, kapturki, spirale, czy diafragma. Ich zadanie polega na utrudnieniu lub uniemożliwieniu plemnikom wniknięcia do macicy i jajowodów, co jest równoznaczne z zapobieganiem niechcianej ciąży. Na czym polegają i jaki jest poziom ich skuteczności?

Popularne prezerwatywy – wygoda i skuteczność

Z pewnością prezerwatywy, nazywane inaczej gumkami czy kondomami, są niezwykle łatwo dostępne, wygodne, a dodatkowo przy właściwym użytkowaniu cechują się wysokim poziomem skuteczności w zapobieganiu ciąży, o wskaźniku Pearla od 3 do 7. Męskie prezerwatywy stanowią stosunkowo niedrogą metodę antykoncepcji, na którą chętnie decyduje się wiele par, również młodzież. Kondomy wykonywane są z lateksu lub znacznie rzadziej z poliuretanu. Dodatkowo na rynku dostępny jest szeroki wachlarz kolorystyczny, smakowy i rozmiarowy.

Przy właściwym stosowaniu prezerwatywa stanowi skuteczną barierę uniemożliwiającą plemnikom, przedostanie się do kanału szyjki macicy, co zapobiega zajściu w ciążę. Wiele kondonów pokrywanych jest dodatkowo środkami o działaniu nawilżającym lub plemnikobójczym, dla zwiększenia skuteczności. Wiele akcji edukacyjnych na świecie promuje używanie prezerwatyw już pośród nastolatków. Są oni uczeni, jak i dlaczego je stosować. Wynika to przede wszystkim z dużej rotacji partnerów na starcie dorosłego życia i związanego z tym faktu, iż seks bez odpowiedniej bariery poza niechcianą ciążą może grozić zarażeniem się jedną z chorób przenoszonych drogą płciową, gdzie prezerwatywa może nas skutecznie przed tym ochronić.

Można usłyszeć głosy, że prezerwatywa jest niewygodna, zmniejsza odczuwanie doznań w czasie zbliżenia i radość z seksu. Jednak mając na uwadze korzyści, jakie wynikają z jej stosowania, warto zastanowić się, czy nie lepiej jednak ich używać. Przeciwwskazaniem będzie uczulenie na lateks, które występuje u niektórych osób.

Prezerwatywy dla kobiet

Istnieją różne opinie dotyczące ich stosowania. Jednak stosunkowo wysoki wskaźnik Pearla pomiędzy 5 a 25 wskazuje, iż metoda ta nie jest ani trochę skuteczna w zapobieganiu niechcianej ciąży. W niektórych krajach owszem zyskała popularność i kobiety chwalą sobie jej stosowanie. Jednak zastanawiający jest poziom skuteczności określany przez badania. Może to oznaczać, że kobiety, które podjęły decyzję o jej wykorzystaniu, nie potrafiły jej odpowiednio użyć, poza tym pań takich mogło być stosunkowo niewiele, co wpłynęło na wyliczenia.

Do chwili obecnej jednak damska prezerwatywa, przynajmniej w Polsce jest kiepsko rozpowszechniona, dodatkowo metoda ta jest dość kosztowna. Panie, które z niej skorzystały, zwracają uwagę na szeleszczenie, które może rozpraszać w czasie stosunku.

Naszyjkowy kapturek antykoncepcyjny

Kapturek naszyjkowy stanowi jedną z metod barierowego zapobiegania ciąży. Dawniej stanowił jeden z najpopularniejszych sposobów antykoncepcji w Europie. W dzisiejszych czasach mówi się o jego wątpliwej skuteczności i że jego stosowanie sprawdza się jedynie u niewielkiego odsetka par. Posiada zarówno zalety, jak i wady.

Pośród zalet tej metody wymienić należy fakt, iż w pewnym stopniu chroni przed zarażeniem licznymi chorobami przenoszonymi drogą płciową, jak również ich konsekwencjami. Po jednorazowym założeniu kapturek może pozostać w pochwie przed około 48 godzin, więc zdecydowanie najdłużej pośród wszystkich metod barierowych. Nie ma konieczności dodatkowego stosowania męskiej prezerwatywy lub środków plemnikobójczych, jednak ich wykorzystanie zwiększa poziom zabezpieczenia przeciw niechcianej ciąży. Jest dobrym rozwiązaniem dla kobiet, które nie mogą z różnych powodów stosować antykoncepcji hormonalnej. Dotychczas przeprowadzone badania nie wykazały działań niepożądanych związanych z jego używaniem.

Jeden kapturek można wielokrotnie stosować przez okres jednego roku, a jego koszt to około 200-250 zł.

Metoda ta posiada jednak szereg wad. Nie zostało w pełni udokumentowane jej pozytywne działanie w kwestii zapobiegania chorobom przenoszonym drogą płciową. Średnia skuteczność wnosi zaledwie 80% i znacząco spada u kobiet, które zostały już matkami bądź przechodziły operacje na szyjce macicy. Rozmiar kapturka jest trudny do dobrania i jego dopasowanie jest możliwe jedynie u około 80% kobiet. Założenie kapturka bywa kłopotliwe, możliwe jest jego zsuwanie się, co stanowi o zawodności tej metody. Kobiety wskazują na znaczne osłabianie doznań seksualnych przy stosowaniu tej metody antykoncepcji. Pozostaje ona nadal słabo rozpowszechniona i mało znana w Polsce.

Spirale i wkładki domaciczne

Ta metoda antykoncepcji polecana jest przede wszystkim kobietom, które pierwszy poród mają już za sobą. Ten sposób daje zabezpieczenie przed ciążą na okres od 2 do 6 lat. Spirala ma kształt zbliżony do litery „T”, wykonana jest z plastiku, z dodatkiem srebra bądź miedzi. Powoduje znaczące zmniejszenie ruchliwości plemników. W konsekwencji niemożliwe staje się ich dotarcie do jajowodów i zapłodnienie komórki jajowej.

Innym rodzajem tego zabezpieczenia mechanicznego są hormonalne wkładki domaciczne. Wyposażone są one w specjalny pojemniczek z progesteronem, który w stopniowy sposób jest uwalniany do wnętrza macicy, w ten sposób miejscowo oddziałuje na błonę śluzową, co sprawia, że śluz staje się gęściejszy i plemniki nie mają możliwości przedostania się przez niego. Pośród zalet wkładek domacicznych najważniejsza będzie ich wysoka skuteczność – dla tradycyjnej spirali wskaźnik Pearla wynosi od 0,6 do 0,8, zaś dla hormonalnej 0,1. Zastosowanie hormonalnych wkładek domacicznych dodatkowo zapobiega comiesięcznemu rozrostowi błony śluzowej macicy, co sprawia, że miesiączki są znacznie krótsze i mniej obfite, co przeciwdziała rozwojowi mięśniaków oraz polipów. Każdy rodzaj wkładki domacicznej jest dozwolony do stosowania u kobiet karmiących piersią. Wyróżnia je również wysoki poziom wygody, gdyż jest to zabezpieczenie na długi okres czasu. To metoda wysoce ekonomiczna, gdyż jednorazowy koszt rozłoży się na kilka lat.

Istnieje również szereg wad zastosowania wkładki domacicznej jako metody antykoncepcyjnej. Przede wszystkim nie jest to sposób dla każdej kobiety, nie można go między innymi stosować u pań, które miały ciążę pozamaciczną, w przypadku niektórych wad w budowie macicy, przy torbielach czy skłonności do infekcji. Zastosowanie tradycyjnej spirali zwiększa ryzyko wystąpienia infekcji narządu rodnego, mogą również zwiększać długość oraz intensywność krwawień menstruacyjnych, głównie w pierwszych miesiącach od założenia.

Koszt założenia wkładki domacicznej waha się od 80 do 850 zł, gdzieniegdzie może również przekraczać 1 tys. Złotych, w zależności od gabinetu i rodzaju wkładki.

Diafragma

Z całą pewnością nazwa nieznana jest dla wielu osób i nie kojarzymy jej z rodzajem antykoncepcji. Diafragma to kapturek dopochwowy, który wykonany jest z tworzywa sztucznego. Taki rodzaj błonki wykonanej z gumy, która zostaje rozciągnięta w szyjce macicy na metalowej sprężynce. Jest mechaniczną barierą, która nie dopuszcza do przedostania się plemników do jamy macicy.

Zanim umiejscowimy diafragmę, konieczne jest jej posmarowanie żelem, kremem lub pianką plemnikobójczą dla zwiększenia skuteczności działania. Krążek należy włożyć do pochwy na godzinę przed stosunkiem. Jego przednia część opiera się na spojeniu łonowym, a końcowa umieszczona jest na tylnym sklepieniu pochwy. Rozmiar diafragmy musi zostać indywidualnie dobrany przez lekarza. Jej wielkość należy sprawdzić po ciąży, poronieniu i w dwuletnich odstępach przy regularnym współżyciu, istotna dla jej dopasowania jest również masa ciała, jeśli przytyjemy lub schudniemy o około 5 kg, należy sprawdzić zabezpieczenie przed niechcianą ciążą. Po zakończeniu stosunku diafragma powinna pozostać w pochwie przez co najmniej 8 godzin i dopiero po tym czasie można ją wyjąć. Wcześniejsze usunięcie niesie ryzyko zapłodnienia. Po wyjęciu przemywamy wodą i łagodnym mydłem.

Wśród zalet należy wymienić przede wszystkim brak ingerencji hormonalnej w kobiecy organizm, nie ma również konieczności regularnego przyjmowania tabletek, nie pojawiają się również skutki uboczne. Zakłada się ją jedynie w czasie gdy jest potrzebna i można ją bez problemu usunąć. Nie wpływa w żaden sposób na cykl miesiączkowy. Wadą metody jest, że nie stanowi ochrony przed chorobami przenoszonymi drogą płciową i zabiera możliwość cieszenia się ze spontanicznego seksu, gdyż po założeniu kapturka należy odczekać godzinę przed stosunkiem. Dla niektórych kobiet zakładanie diafragmy jest dużym wyzwaniem, problematyczne jest również dobranie jej właściwego rozmiaru i jego kontrolowanie, przez co może nie chronić przed niechcianą ciążą w dostateczny sposób.

Ceny rozpoczynają się od około 120 zł w niektórych gabinetach ginekologicznych. Wskaźnik Perla tej metody wynosi od 1 do 20, w zależności od właściwego stosowania i dopasowania rozmiaru. To mechaniczna metoda antykoncepcji mało rozpowszechniona, niepopularna i pozostawiająca pewne wątpliwości odnoście skuteczności i odczuwanych doznań.

Wskaźnik Pearla

Wskaźnik Pearla służy do określenia skuteczności metod antykoncepcyjnych. Określa liczbę kobiet (spośród 100), które zaszły w ciążę podczas roku stosowania danej metody.

Należy pamiętać, że skuteczność metody antykoncepcji zależy od wielu czynników m.in.: samodyscypliny i stanu zdrowia partnerów oraz jakości stosowanych środków. Dlatego określając wskaźnik Pearla podaje się dwie liczby (skuteczność dla prawidłowego stosowania jak i dla niedokładnego stosowania metody).

Zdjęcie: Fotolia

Autor