Ustalenie ojcostwa

W Polsce ojcostwo można ustalić na trzy sposoby: przez domniemanie, uznanie dziecka lub sądowe ustalenie ojcostwa. Jest to uzależnione między innymi od stanu cywilnego rodziców dziecka oraz od ich wzajemnych relacji.

fot. Unsplash.com

Ojcostwo można ustalić na trzy sposoby:

• przez domniemanie
• uznanie dziecka
• sądowe ustalenie ojcostwa

Domniemanie ojcostwa:

W przypadku gdy dziecko przyjdzie na świat w czasie trwania małżeństwa, albo przed upływem 300 dni od dnia jego ustania, czyli rozwodu lub śmierci współmałżonka z góry przyjmuje się, że ojcem dziecka jest mąż matki.
Natomiast w sytuacji, gdy w okresie tych 300 dni matka ponownie wyszła za mąż przyjmuje się, że ojcem dziecka jest drugi mąż.

Uznanie dziecka:

Uznanie dziecka to nic innego jak dobrowolne i osobiste oświadczenie mężczyzny, że jest ojcem dziecka. Może on uznać dziecko w przypadku gdy:

• ojcostwo nie wynika z domniemania
• nie miało miejsca sądowe ustalenie ojcostwa

Nie ma znaczenia, czy uznający dziecko jest kawalerem, rozwodnikiem, czy mężem innej kobiety.

Osoba uznająca musi:

• mieć ukończone 18 lat
• osobiście złożyć oświadczenie o uznaniu dziecka
• jeśli nie jest pełnoletnia lub jest częściowo ubezwłasnowolniona musi mieć zgodę swojego przedstawiciela ustawowego

W sytuacji gdy ojciec jest małoletni przedstawicielem są jego rodzice, ale warunkiem jest zgoda ich obojga.

Także mężczyzna nie będący biologicznym ojcem dziecka może je uznać. Urząd Stanu Cywilnego w którym następuje uznanie nie może wymagać udowodnienia faktu, że mężczyzna starający się o uznanie dziecka jest jego faktycznym ojcem.

Paradoksalnie sytuacja komplikuje się gdy mężczyzna przyzna się, że nie jest ojcem lub gdy pojawią się okoliczności sugerujące, że nim nie jest. Wówczas Urząd Stanu Cywilnego nie może przyjąć oświadczenia o uznanie dziecka.

Fakt, że mężczyzna nie jest biologicznym ojcem dziecka stanowi także podstawę do sądowego unieważnienia uznania. Nie może jednak z takim wnioskiem wystąpić mężczyzna, który wiedział, że uznaje nie swoje dziecko.

Czytaj więcej na temat:

Zameldowanie noworodka

Rejestracja dziecka, formalności

Zgoda matki

Nazwisko dziecka

Władza rodzicielska po uznaniu dziecka

Jeśli mężczyzna uznał dziecko automatycznie przysługuje mu władza rodzicielska. Jednakże ponieważ rodzice nie pozostają w związku małżeńskim sąd może powierzyć władzę jednemu z rodziców.

Alimenty po uznaniu dziecka

Gdy ojciec uzna dziecko można kierować przeciwko niemu roszczenia alimentacyjne . Jeśli ojcostwo mężczyzny nie będącego mężem matki zostało uwiarygodnione może ona żądać od niego pieniędzy na utrzymanie matki przez trzy miesiące, w czasie porodu i na koszty utrzymania dziecka przez pierwsze trzy miesiące po urodzeniu.

Formalności

Uznanie dziecka następuje przed:

• kierownikiem Urzędu Stanu Cywilnego
• Sądem Opiekuńczym
• polskim konsulem - za granicą
• w wyjątkowych sytuacjach przed notariuszem (art.79 § 2 Kodeksu Rodzinnego i Opiekuńczego)

Sądowe ustalenie ojcostwa

Powództwo o ustalenie ojcostwa może wytoczyć:

• matka - w imieniu własnym lub dziecka
• dziecko
• domniemany ojciec dziecka
• prokurator

Formalności: sądowe ustalenie ojcostwa

Matka może wystąpić o ustalenie ojcostwa, aż do uzyskania przez dziecko pełnoletności. W momencie gdy dziecko skończy 18 lat lub wcześniej zawrze związek małżeński wówczas tylko ono może wystąpić z wnioskiem.
 

Pozew o ustalenie ojcostwa musi zawierać:

• nazwę i adres właściwego sądu
• imię, nazwisko i adres powoda - dziecka i jego przedstawiciela ustawowego, czyli matki
• imię, nazwisko i adres pozwanego domniemanego ojca
• wniosek o ustalenie ojcostwa i nadanie dziecku nazwiska ojca
• nazwiska i adresy świadków znajomości z domniemanym ojcem
• podpis przedstawiciela ustawowego dziecka.

Pozew należy złożyć w dwóch egzemplarzach, zaś trzeci zachować dla siebie.

Koszty sądowego ustalenia ojcostwa

Władza rodzicielska po sądowym ustaleniu ojcostwa

W przypadku sądowego ustalenia ojcostwa władza rodzicielska przysługuje ojcu wówczas gdy przyzna mu ją sąd. Sąd może ją ograniczyć przez powierzenie jej tylko matce.

Nazwisko dziecka a sądowe ustalenie ojcostwa

W przypadku sądowego ustalenia ojcostwa dziecko nosi nazwisko ojca jeżeli przedstawiciel ustawowy dziecka złoży taki wniosek do sądu. Jeżeli dziecko ukończyło 13 lat, do nadania nazwiska ojca potrzebna jest także osobista zgoda dziecka. Jeżeli taka sytuacja nie zachodzi, kierownik urzędu stanu cywilnego wpisuje w akcie urodzenia dziecka nazwisko matki, a w rubryczkę 'imię ojca' imię wskazane przez matkę.

Autor