Krztusiec u dzieci

Wzrasta ilość zachorowań na krztusiec - alarmuje WHO.  Zazwyczaj zapadają na nią dorośli, u których zanika odporność na dziecięcą szczepionkę. Jak rozpoznać krztusiec u dziecka? Jakie są objawy krztuśca i jak go leczyć. Sprawdź.

fot. Pixabay

Krztusiec - co to takiego?

Krztusiec znany również pod nazwą koklusz lub kaszel 100-dniowy, to ostra choroba zakaźna wywoływana przez pałeczkę Bordetella pertussis. Ta bakteryjna choroba zakaźną przebiega pod postacią zapalenia oskrzeli o przewlekającym się charakterze, z ciężkimi napadami kaszlu.

Obok odry i ospy wietrznej, należy do najbardziej zaraźliwych chorób zakaźnych wieku dziecięcego. To właśnie dlatego, szczepienie przeciw krztuścowi zostało włączone do obowiązkowych szczepień ochronnych. Choroba ta jest szczególnie niebezpieczna dla niemowląt w pierwszym półroczu życia.

Koklusz przenosi się od osoby chorej drogą kropelkową, najczęściej podczas kaszlu, kichania, czy mówienia. Zdecydowanie najczęstszym źródłem zakażenia są osoby dorosłe, które bardzo często nie mają typowych objawów. Okres wylegania krztuśca wynosi od 6 do 20 dni, a chorzy, u których wprowadzono antybiotykoterapię, zarażają jeszcze przez około 5 dni od rozpoczęcia leczenia.

Krztusiec objawy

Kaszel u dzieci jest pierwszym symptomem rozwijającej się choroby. Zazwyczaj jednak, ten objaw nie jest prawidłowo diagnozowany, gdyż kaszel u dzieci często traktowany jest jako pozostałość nie wyleczonego przeziębienia lub zapalenia oskrzeli, a  u dorosłych, jako efekt, na przykład, palenia papierosów. 

Pierwsze objawy krztuśca pojawiają się dopiero po kilku dniach od zakażenia (od 3 do 14) i są bardzo trudne do rozpoznania. Główną przyczyną jest ich duże podobieństwo do objawów zwykłego przeziębienia. Główne objawy krztuśca u dzieci to:

• katar i kichanie,
• zaczerwienienie, a czasem zapalenie spojówek,
• nieżyt gardła, czyli jego zaczerwienienie, lekki ból,
• kaszel u dzieci, początkowo niewielki, stopniowo narastający,
• nieznacznie podniesiona temperatura ciała,
• brak apetytu.

Jest to okres, w którym koklusz jest najbardziej zaraźliwy.

Kolejny etap trwa od 2 do 4 tygodni, a zdarza się, że i dłużej. Pojawia się wówczas charakterystyczny, świszczący kaszel napadowy, najczęściej kończący się wymiotami. Jest on wynikiem działania toksyn bakteryjnych, uszkadzających tkanki układu oddechowego. Kaszel zazwyczaj występuje w nocy, nudzi dziecko ze snu.

U niemowląt poniżej 6 miesiąca życia, zamiast napadowego kaszlu, najczęściej występują nieregularny oddech i „zanoszenie się”, przypominające pianie koguta, zdarzają się też napady bezdechu i sinica.

Napadom kaszlu towarzysza też wybroczyny i obrzęki na twarzy, na spojówkach, a nierzadko i krwawienia z nosa. Spowodowane są one ogromnym wysiłkiem podczas kaszlu.

Po tym okresie następuje 3 etap choroby, czyli stopniowe zdrowienie. Ataki kaszlu są coraz rzadsze i coraz słabsze. Takie zdrowienie twa zwykle około 2 tygodni, choć w skrajnych przypadkach może przeciągnąć się nawet do roku.

CZY WIESZ, ŻE: Według WHO krztusiec jest 1 z 10 chorób zakaźnych najczęściej powodujących zgony u dzieci.

Jak wykryć krztusiec u dziecka?

W związku ze zmniejszoną w ostatnich latach liczbą zachorowań (dzięki szczepieniom), ze zdiagnozowaniem krztuśca o wiele lepiej radzą sobie lekarze nieco starsi, którzy zazwyczaj bez problemu rozpoznają charakterystyczne „pianie koguta” towarzyszące chorobie. Jeśli lekarz podejrzewa koklusz, badaniem, które może go wykazać jest także badanie krwi, które u chorego wykazuje znaczne podwyższenie liczby leukocytów. Wykonuje się także badanie na obecność przeciwciał przeciw krztuścowi. Niektórzy lekarze zlecają także wykonanie wymazu z gardła lub nosa, czy posiewu plwocin.    

Antybiotykoterapia i leczenie krztuśca

Dzieci do 6 miesiąca życia, u których zdiagnozowano koklusz są natychmiast hospitalizowane, a leki podawane są dożylnie. Choroba leczona jest antybiotykami oraz środkami rozwadniającymi zalegający śluz, gdyż same antybiotyki nie łagodzą kaszlu.

W przypadku stwierdzenia krztuśca, antybiotyk profilaktycznie podawany jest także czasem osobom z najbliższego otoczenia chorego dziecka.

Pamiętaj: koklusz koniecznie trzeba leczyć – zaniedbany może wywołać poważne powikłania. 

krztusiec u dzieci - możliwe powikłania:

Niestety, nawet szybko i prawidłowo leczony krztusiec może mieć powikłania. Są wśród nich:

• zapalenie płuc,
• zapalenie oskrzeli,
• zapalenie ucha wewnętrznego, a nawet uszkodzenie słuchu,
• uszkodzenie wzroku,
• zapalenie mózgu,
• zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych,
• krztuścowe uszkodzenie mózgu,
• przepuklina brzuszna.

Późnymi następstwami choroby mogą być nawet zaburzenia w fizycznym i umysłowym rozwoju dziecka.

Szczepienie przeciw krztuścowi

Jedyną skuteczną ochroną przed chorobą jest szczepienie przeciw krztuścowi. W związku z tym, że choroba jest najbardziej niebezpieczniejsza dla niemowląt, szczepionkę podaje się stosunkowo wcześnie – pierwszą dawkę po 6 tygodniu życia, a dwie kolejne, co następne 6 tygodni (czyli na przełomie 3-4 i 5-6 miesiąca życia). Czwartą dawkę maluch otrzymuje między 16, a 18 miesiącem, a ostatnią, w 6 roku życia. Szczepionka jest obowiązkowa i w podstawowym pakiecie szczepień, całkowicie refundowana.

Badania wykazują, że to szczepienie na krztusiec jest skuteczne niemalże w 90%. A w razie, gdy u dzieci szczepionych dojdzie do  zakażenia, objawy choroby w ogóle nie wystąpią, lub będą zdecydowanie słabsze. 

Niestety, szczepienie nie daje trwałego uodpornienia. Wytworzone przez organizm przeciwciała znikają po upływie około 12 lat. Tak naprawdę, dopiero przebycie krztuśca daje długotrwałą odporność, choć, w teorii i ono nie wyklucza ponownego zachorowania.