Ból głowy w ciąży - które leki przebólowe i przeciwzapalne są bezpieczne

Ból głowy w ciąży? Czy można wziąć tę samą tabletkę co przed ciążą? Nie, niestety wiele leków nie jest wskazanych w ciąży. Sprawdź, które środki o działaniu przeciwbólowym i przeciwzapalnym są najbezpieczniejsze zarówno dla ciężarnej i dla dziecka?

Paracetamol w ciąży najbezpieczniejszy

Ból głowy w ciąży, gorączka występują dość często. W okresie sprzed ciąży sytuacja była prosta: pacjentka brała uznawane przez siebie leki przeciwbólowe czy przeciwzapalne i problem zwykle ustępował. W ciąży jest jednak inaczej: lekarze przestrzegają, że w stanie błogosławionym nie wszystkie leki można przyjmować, ponieważ mogą one być groźne dla dziecka. Co więc zrobić, kiedy przyszła mama ma np. silny ból głowy czy gorączkę – po jakie leki może ona sięgnąć? Tak naprawdę jedyny uznawany za w pełni bezpieczny lek w ciąży, to paracetamol.

Leki  przeciwbólowe w ciąży: ogólne zasady stosowania

Ułatwić decyzję o rodzaju farmakoterapii u ciężarnych ma przygotowana przez amerykańską FDA (Agencję do Spraw Żywności i Leków, Food and Drug Organisation) klasyfikacja leków. Według niej różne środki przypisywane są do jednej z pięciu kategorii:

• A: tutaj zaliczane są leki, których stosowanie związane jest ze znikomym zagrożeniem dla zdrowia dziecka, w przypadku badań efektów stosowania tych leków u ciężarnych nie wykazano szkodliwego działania na płód,
• B: obejmuje środki medyczne, których zażywanie jest względnie bezpieczne dla płodu – w badaniach na zwierzętach nie wykazano szkodliwego wpływu dla płodu (przy jednoczesnym braku badań u ludzi) lub w przypadku badań na zwierzętach zaobserwowano pewne nieprawidłowości, których jednocześnie nie stwierdzono w przypadku badań przeprowadzonych u ciężarnych kobiet,
• C: zalicza się tutaj leki, które mogą potencjalnie prowadzić do różnych niebezpieczeństw dla płodu – wykazano, że u zwierząt mogą one dawać działanie np. teratogenne czy embriobójcze, lub brak jest w ogóle badań dotyczących tych leków przeprowadzonych czy to u ludzi, czy też u zwierząt. Leki z kategorii C w ciąży podaje się tylko wtedy, kiedy przewidywane korzyści z ich zastosowania zdecydowanie przewyższają wszelkie ewentualne ryzyko dla dziecka,
• D: obejmuje farmaceutyki, w przypadku których udowodnione zostało, że mogą one wpływać niekorzystnie na dziecko – te środki podaje się ciężarnej tylko wtedy, kiedy brak jest innych opcji leczenia lub w stanach zagrożenia życia,
• X: leki o udowodnionym szkodliwym działaniu na dziecko, których nie podaje się ciężarnym, a także i tym kobietom, które potencjalnie mogą zajść w ciążę.

Doskonałym źródłem na temat tego, czy dany preparat może być stosowany u ciężarnych i u kobiet karmiących piersią jest Laktacyjny Leksykon Leków. Wystarczy wyszukać substancję czynną, by uzyskać informację, jakie ryzyko występuje u kobiet karmiących piersią (klasyfikacja dr Hale’a) oraz informację o klasyfikacji FDA, czyli stopień ryzyka u ciężarnych

Środek na ból i gorączkę w ciąży: co stosować?

W domowych apteczkach miewamy różne leki o działaniu przeciwzapalnym oraz przeciwbólowym. Najpopularniejsze zazwyczaj są preparaty zawierające paracetamol, ibuprofen oraz kwas acetylosalicylowy (aspirynę). Ciężarna – nawet jeżeli wcześniej najskuteczniejsze były u niej inne środki – powinna sięgnąć po jeden z wymienionych: po paracetamol.

Paracetamol, wg FDA, należy do kategorii lekowej B – zasadniczo jego stosowanie bywa uznawane za bezpieczne w dowolnym etapie ciąży. Paracetamol może pomóc zarówno w przypadku bólu, jak i gorączki.

Sięgając jednak po taką tabletkę, należy zawsze pamiętać o rozwadze. Przyjmowany w nadmiarze paracetamol jest szkodliwy m.in. dla nerek i wątroby, a także i dla wielu innych narządów. Ogólnie maksymalna zalecana dobowa dawka tego leku to 4 g (zwykle odpowiada to ośmiu tabletkom). Należy tutaj jednak podkreślić, że jest to maksymalna dawka dla przeciętnej osoby – w przypadku ciężarnych najlepiej jest zażywać więc nieco mniejsze ilości tego leku.

Ibuprofen i aspiryna w ciąży nie są dozwolone

Bóle głowy, zatok czy innych części ciała często staramy się łagodzić przy użyciu takich środków, jak ibuprofen czy kwas acetylosalicylowy. Ciężarna powinna jednak leków tychże unikać – ich stosowanie może bowiem wpływać negatywnie na stan jej dziecka. Ibuprofen jest niebezpieczny szczególnie w pierwszym, jak i w trzecim trymestrze ciąży. Istnieją bowiem doniesienia, że lek ten mógł wpływać na poronienia samoistne w bardzo wczesnych etapach ciąży. W trzecim zaś trymestrze ciąży zażywanie ibuprofenu prowadzić może do wielu innych groźnych konsekwencji – wśród nich wymienia się zarówno przedwczesne zamknięcie przewodu tętniczego u dziecka, jak i zwiększenie ryzyka zahamowania czynności skurczowej macicy w trakcie porodu, co może wydłużać czas jego trwania. Aspiryna może z kolei wpływać na możliwość zagnieżdżenia się zarodka w jamie macicy, a stosowana w późniejszych etapach ciąży, może ona zwiększyć ryzyko nadmiernego krwawienia w czasie porodu.

Jakich leków nie wolno brać w ciąży?

Wśród innych leków o działaniu przeciwzapalnym i przeciwgorączkowym, których stosowania odradza się przyszłym mamom, wymienić można:

• butapirazon
• metamizol
• diklofenak
• nimesulid
• naproksen

Wspomnieć tutaj należy jeszcze o zdecydowanie silniejszych lekach przeciwbólowych, czyli o opioidach (do których należy m.in. morfina). Stosowania takowych w trakcie ciąży również się unika – wynika to z ryzyka różnych problemów, wśród których wymienia się nawet i wystąpienie zespołu abstynencyjnego u dziecka (od opioidów można się przecież uzależnić – kiedy matka zażywa w ciąży te leki, to dostają się one do organizmu dziecka – po przyjściu na świat malec nie dostaje wraz z krwią tych środków, w związku czym może u niego rozwinąć się zespół odstawienny). W razie konieczności stosowania przez ciężarną takich leków, podawane są jej specyficzne z nich (zwłaszcza te, które mają krótki czas półtrwania – takie opioidy są szybciej wydalane z organizmu i łatwiej jest opanować występujący po nich ewentualny zespół abstynencyjny).

Najbezpieczniejsze rozwiązanie: wizyta u lekarza

Zawsze, gdy zaistnieje potrzeba zażycia leków w ciąży warto poradzić się lekarza. Jeśli jakieś dolegliwości są wyjątkowo dokuczliwe taka konsultacja jest tym bardziej wskazana. Sporadycznie  ból głowy, ustępujący po jednej tabletce paracetamolu nie jest powodem do niepokoju, ale jeżeli zaś problem taki pojawia się często, to warto byłoby starać się odnaleźć jego przyczynę. Podobnie jest z gorączką - w ciąży mogą wystąpić różne infekcje, m.in. wirusowe i bakteryjne. W przypadku pierwszych z wymienionych wystarczające jest zwykle leczenie objawowe (łagodzenie gorączki, nawadnianie, odpoczynek itp.), w zakażeniach bakteryjnych konieczne jest już bardziej zaawansowane leczenie – mowa tutaj o antybiotykoterapii. Lekarz z pewnością dobierze skuteczny i bezpieczny dla ciężarnej pacjentki antybiotyk. W razie więc niepewności, czy za gorączką stoi błaha wirusówka, czy też jednak doprowadziły do niej bakterie, najkorzystniej jest skonsultować się ze specjalistą.

Przeczytaj także:

Leki a karmienie piersią: klasyfikacja dr Hale'a

Leki przeciwdepresyjne i inne leki psychotropowe a karmienie piersią

Jakie leki są groźne w ciąży

Autor

Jestem absolwentem Uniwersytetu Medycznego w Poznaniu. Spośród wszystkich medycznych specjalności najbardziej interesują mnie aspekty związane z pediatrią i psychiatrią – planuję specjalizować się w psychiatrii dzieci i młodzieży. Wolne chwile spędzam na czytaniu (nie tylko medycznych pozycji ) oraz staram się jak najwięcej czasu spędzać na świeżym powietrzu – jazda na rowerze czy spacery najlepiej mnie relaksują.