Dermatozy i zmiany skórne w ciąży

Często słyszymy, że ciąża to nie choroba, ale naturalny dla kobiet stan fizjologiczny. Jednak w tym okresie w organizmie ciężarnej zachodzą burzliwe zmiany związane z układem immunologicznym i hormonalnym. Zdarza się, że ich naturalnym efektem są zmiany skórne. Bywa jednak i tak, że ciąża zmienia przebieg występujących już wcześniej dolegliwości dermatologicznych.

U jednych pań w ciągu 9 miesięcy ich objawy będą się zaostrzały, u innych złagodnieją lub znikną zupełnie. Jak podkreślają lekarze, najważniejsze to nie lekceważyć problemów skórnych i każdy przypadek konsultować ze specjalistą. Może się okazać, że to co wydawało nam się naturalnym zjawiskiem związanym z ciążą, jest tak naprawdę stanem chorobowym.

Nie lekceważ swędzącego brzucha

Częstym przykładem mylenia ciążowych dolegliwości z poważnym schorzeniem jest uporczywy świąd skóry brzucha, rąk i stóp. Wiele pań lekceważy te objawy i łagodzi je, smarując skórę na przykład pudrem mentolowym. Warto jednak porozmawiać z lekarzem o dokuczliwym swędzeniu, bo zdarza się, że to jeden pierwszych objawów cholestazy ciążowej. To niebezpieczne dla płodu schorzenie wątroby, która szczególnie w ostatnim okresie ciąży nie potrafi poradzić sobie ze zbyt dużym stężeniem hormonów płciowych: estrogenów i progesteronu.

Wśród najczęściej występujących zmian skórnych w ciąży znajdują się:

• Nadmierna potliwość.
• Przyspieszony wzrost włosów i paznokci.
• Nadmierne owłosienie w obrębie twarzy, brzucha, karku i bioder.
• Wzrost grubości podściółki tkanki tłuszczowej.
• Rozstępy (szczególnie w okolicy brzucha, bioder, ud i piersi).
• Zmiany barwnikowe: wzmożona pigmentacja otoczek brodawek sutkowych, okolic pępka, pojawienie się ciemniejszej kreski wzdłuż brzucha (linea negra) lub nadmierna wrażliwość skóry na światło powoduje powstawanie piegów czy tzw., ostud, czyli żółtych, nieregularnych plam przeważnie w okolicach twarzy.

Są również choroby dermatologiczne (dermatozy) charakterystyczne dla okresu ciąży. Choć zwykle są uciążliwe i przewlekłe, najczęściej nie stanowią zagrożenia dla kobiety i płodu. Zazwyczaj wystarczy podawanie leków antyhistaminowych i zewnętrznych preparatów przeciwświądowych. 

Jakie czynniki wpływają na pojawianie się zmian skórnych?

W tej grupie chorób lekarze najczęściej wymieniają:

1. Opryszczki ciężarnych, które pojawiają się najczęściej w okolicach brzucha, ud i pośladków. Choć dolegliwość przypomina powszechną opryszczkę wywołaną wirusem, ma jednak podłoże autoimmunologiczne. Najczęściej wykwity pojawiają się w drugim i trzecim trymestrze ciąży, na ogół ustępują po porodzie lub po zakończeniu karmienia. Co ważne, kobiety cierpiące na dolegliwości  z tej grupy często rodzą przedwcześnie.
2. Kiszajec opryszczkowaty to krostkowe zmiany skórne, które najczęściej ustępują po porodzie. Lekarze uważają, że dermatoza jest jedną z postaci łuszczycy. Zmiany skórne występują najczęściej w pachwinach, okolicach krocza i innych zagięciach skóry. Mają postać drobnych krostek otoczonych rumieniem. Częstym objawem towarzyszącym jest gorączka i bóle stawowe.
3. Swędzące grudki i ogniska pokrzywkowe w przebiegu ciąży występują najczęściej u kobiet, spodziewających się pierwszego dziecka. Jeśli zmiany skórne są łagodne, często pacjentki nawet nie zgłaszają tych dolegliwości. Najczęściej dermatoza rozpoczyna się w okolicach rozstępów na podbrzuszu, dalej zajmując uda, pośladki i ramiona. Objawy zwykle ustępują po porodzie, ale mogą powrócić w kolejnych ciążach.
4. Świerzbiączka ciężarnych objawia się występowaniem małych grudek, strupków i przeczosów szczególnie na wyprostowanych powierzchniach kończyn oraz w górnej części tułowia. Dermatoza występuje często u pacjentek mających skłonności do atopii. W leczeniu wysypki najczęściej stosuje się preparaty antyhistaminowe i sterydy. Jej objawy mijają po porodzie, czasem pozostawiając przebarwienia.
5. Grudkowe zapalenie skóry ciężarnych ma związek z nadwrażliwością na tkanki łożyska. Dermatoza towarzyszy kobiecie jeszcze po porodzie, w przypadkach, gdy w macicy pozostały resztki łożyska. Na skórze chorej pojawiają się czerwone grudki o średnicy od 3 do 5 mm, które mogą pokryć się dodatkowo mniejszymi grudkami. Charakterystyczny jest duży świąd, stąd często występują również strupki i nadżerki. Leczy się ją kortykosteroidami.
6. Swędzące ciążowe zapalenie mieszków włosowych charakteryzuje się występowaniem swędzących grudek mieszkowych wielkości od 3 do 5 milimetrów. Wykwity najczęściej występowania w okolicy tułowia, ramion i nóg. Lekarze uważają, że ta dermatoza jest formą trądziku, stąd leczy się ją podobnymi preparatami. Przeważnie nie zagraża ona ani mamie ani dziecku.
7. Rumień guzowaty ciężarnych pojawia się w pierwszym lub na początku drugiego trymestru ciąży. Choroba objawia się obecnością zapalnych guzów na skórze. Może nawracać w kolejnych ciążach lub występować w późniejszym okresie podczas stosowania środków antykoncepcyjnych. Leczenie opiera się na miejscowym stosowaniu preparatów kortykosteroid owych.

Część kobiet, które z powodu przewlekłych schorzeń dermatologicznych były częstymi pacjentkami u specjalistów w ciąży nierzadko mogą liczyć na poprawę kondycji skóry. Zdarza się tak najczęściej w przypadku trądziku, łysienia plackowatego i bielactwa.

Zdjęcie: Fotolia.pl

Autor