Czkawka u niemowlaka

Czkawka u niemowlaka - każdy młody rodzic jest zdziwiony, gdy pojawia się ona u dziecka pierwszy raz. W ogromnej większości przypadków nie ma jednak powodów do niepokoju. To całkowicie naturalne zjawisko.  Zobacz czym jest czkawka i skąd się bierze.

Zdjęcie: pixabay.com

Czkawka u niemowlaka – co to jest?

Czkawka jest odruchem, czyli mimowolną odpowiedzią organizmu na jakiś bodziec. Sama czkawka polega na powtarzających się, rytmicznych skurczach przepony (często tylko jej jednej połowy) i mięśni międzyżebrowych, z następnym zamknięciem głośni (część krtani). Efektem takiej sekwencji zdarzeń jest rozpoczęcie wdechu, który zostaje nagle przerwany - przepływ powietrza ustaje na poziomie krtani, czemu towarzyszy powstanie charakterystycznego dźwięku („czknięcia”). Częstotliwość czkawki może wynosić od 2 do nawet 60 razy na minutę i podobnie jak jej „głośność” jest raczej indywidualną i zmienną cechą u dziecka.

Czemu to ma właściwie służyć? Tak naprawdę nie wiadomo. Jest jednak kilka hipotez, z których chyba najbardziej prawdopodobną jest ta, że czkawka pomaga ssakom usunąć nadmiar powietrza z przewodu pokarmowego, które dostało się tam przypadkowo w czasie jedzenia i nadmiernie rozciąga ściany żołądka. Ale to tylko hipoteza.

Co może być przyczyną czkawki u niemowląt?

Bezpośrednią przyczyną czkawki u niemowlaka jest stymulacja zakończeń nerwu błędnego, przeponowego i nerwów współczulnych unerwiających narządy klatki piersiowej, jamę brzuszną, ucho, nos i gardło lub (rzadziej) bezpośrednie pobudzenie ośrodka czkawki w ośrodkowym układzie nerwowym (rdzeniu kręgowym).

Co to właściwie oznacza? Najpierw należy podkreślić, że ogromna większość epizodów czkawki u niemowląt przechodzi samoistnie (bez absolutnie żadnych dodatkowych działań) w ciągu kilku - kilkunastu minut i nie są one związane z żadną patologią.

Najczęściej czkawka pojawia się w następstwie niegroźnych i codziennych wydarzeń takich jak:

• [najczęściej] Nadmierne wypełnienie żołądka po posiłku - np. kiedy dziecko jest bardzo głodne i je „łapczywie”, bardzo szybko. (Można próbować unikać takich sytuacji, i na ile to możliwe karmić dziecko, gdy jest spokojne).
• Nagła zmiana temperatury otoczenia - np. w czasie przebierania, kąpieli itp.
• Nagła zmiana temperatury treści w żołądku - np. po wypiciu chłodnego płynu.

Istnieją też przyczyny psychogenne - np. gdy dziecko się przestraszy lub bardzo zdenerwuje.

Niekiedy czkawka, zwłaszcza przedłużająca się, może być objawem choroby. Kilka możliwych przyczyn to:

• refluks żołądkowo - przełykowy,
• przepuklina przeponowa,
• zapalenie krtani,
• zaburzenia elektrolitowe i metaboliczne,
• choroby układu nerwowego.

Kiedy rodzice powinni się niepokoić czkawką u dziecka?

Po pierwsze, gdy czkawka trwa zbyt długo. „Czkawka przedłużającą się” trwa powyżej 48 godzin. Jest to oczywiście granica umowna, a nawracające epizody czkawki u niemowlaka, trwające godzinami, a nie spełniające tego kryterium również są niepokojące i należy zgłosić to lekarzowi. Ponadto, jeśli czkawka powoduje u dziecka problemy z karmieniem, a w konsekwencji utratę masy ciała lub problemy ze snem i przewlekłe zmęczenie, również należy skonsultować się z pediatrą, w celu rozpoczęcia diagnostyki i ewentualnego leczenia.

Czkawka u niemowląt jest najczęściej niegroźnym zjawiskiem, trwa kilka - kilkanaście minut i nie ma żadnych negatywnych konsekwencji dla zdrowia dziecka. Najlepszym postępowaniem będzie po prostu poczekanie aż samoistnie ustąpi. Jeżeli czkawka u noworodka lub niemowlaka nawraca, trwa bardzo długo (kilkanaście godzin) i powoduje u dziecka zaburzenia odżywienia i/lub snu należy zgłosić się do pediatry.