Niepłodność u kobiet
Stres, szybkie tempo życia, masa obowiązków i oczekiwań otoczenia nie sprzyja płodności. Coraz częściej też kobiety odkładają decyzję o posiadaniu potomka na później. A właśnie niepłodność u kobiet jest coraz częstszym problemem. Okres największej płodności przypada pomiędzy 20., a 25. rokiem życia. Potem stopniowo obniża się, a około 50. roku życia całkowicie zanika. Jakie są najczęstsze przyczyny niepłodności u kobiet?
1. Zaburzenia jajeczkowania
Najczęstszym problem niepłodności u kobiety są zaburzenia jajeczkowania. Stanowią około 40% wszystkich przypadków niepłodności u kobiet. Są one wynikiem:
- zaburzeń genetycznych,
- zażywania narkotyków,
- silnego stresu,
- złego odżywiania,
- bulimii i anoreksji,
- regularnego, nadmiernego wysiłku fizycznego,
- zmian pozapalnych, pourazowych, pooperacyjnych, nowotworowych i poporodowych,
- częstych podróży związanych ze zmianą stref klimatycznych,
- niektóre leki: hormonalne, antydepresanty, morfina i jej pochodne, antybiotyki, aspiryna.
2. Zmiany w obrębie miednicy mniejszej
Kolejną dużą grupę (prawie 40%) przypadków stanowią zmiany w obrębie miednicy mniejszej. Są one wynikiem:
- przebytych infekcji układu płciowego i moczowego bakteriami Chlamydia trachomatis, Ureaplasma urealyticum i Mykoplasma hominis,
- zakażenia wirusem opryszczki,
- zarażenia prątkami gruźlicy,
- endometriozy,
- zakażenia macicy, jajników, jajowodów, jelit i wyrostka robaczkowego,
- zrostów pozapalnych i pozabiegowych błony śluzowej macicy i jajowodów,
- niewydolności lub niedrożność jajników.
3. Pozostałe czynniki
Około 10% stanowią pozostałe czynniki: mięśniaki, choroby, nowotwory, zaburzenia układu immunologicznego. Może zdarzyć się tak, że organizm kobiety rozpoznaje plemniki jako ciała obce i niszczy je wytwarzając przeciwko nim przeciwciała. W innym przypadku układ odpornościowy atakuje własne komórki. W konsekwencji dochodzi do przedwczesnej niewydolności jajników.
Ostatnie 10% to niepłodność niewiadomego pochodzenia.
Prawidłowy cykl owulacyjny niezbędny do zajścia w ciążę
Objawy nieprawidłowości w cyklach menstruacyjnych:
- nieregularne miesiączki lub ich brak,
- długie cykle,
- nasilenie dolegliwości zespołu napięcia przedmiesiączkowego:
- nabrzmiałe i wrażliwe piersi
- bóle podbrzusza
- drażliwość
- zmęczenie.
Gdy dojdzie do zaburzeń tego procesu podstawowym, wykonywanym badaniem jest określenie poziomu hormonów oraz obserwacja przebiegu cyklu miesiączkowego przy pomocy badania USG. Na podstawie tego ustala się przyczynę braku jajeczkowania i podejmuje decyzję o konieczności leczenia lub nie. Leczenie polega zazwyczaj na podawaniu leków hormonalnych, które stymulują owulację. W zależności od rodzaju zaburzenia mogą wpływać na wzrost i dojrzewanie komórki jajowej, wspomagać proces jajeczkowania i funkcję ciałka żółtego lub stymulować wydzielanie gonadotropin przysadkowych.
PCOS - zespół policystycznych jajników
Przyczyna występowania PCOS, czyli zespołu policystycznych jajników w pewnym stopniu nadal pozostaje zagadką. Jednakże coraz częściej mówi się o roli insuliny, której podwyższony poziom wywołuje zwiększoną syntezę androgenów przez jajniki, w wyniku czego dochodzi do zaburzeń owulacji. Skutkiem takiego procesu jest brak jajeczkowania lub znaczne osłabienie jajeczek. PCOS może także być dziedziczny.
Objawy PCOS:
- brak jajeczkowania,
- skąpe miesiączki lub ich zanik,
- nadmierne owłosienie na plecach, ramionach, mostku, trądzik i łojotok spowodowany hiperandrogenizmem, czyli nadprodukcją androgenów,
- otyłość.
- USG jajników
- badanie laboratoryjne, w którym bada się:
- poziom hormonów,
- poziom hormonów tarczycy,
- stężenie lipidów i cholesterolu,
- poziom prolaktyny,
- poziom insuliny.
W leczeniu zespołu policystycznych jajników stosuje się leki indukujące jajeczkowanie. Pomocne jest także wykonanie zabiegu laparoskopii.
Endometrioza
U zdrowej kobiety w czasie miesiączki endomedrium, czyli błona śluzowa macicy złuszcza się i jest wydalana z organizmu razem z krwią. U kobiet cierpiących na endometriozę błona nie zostaje usunięta w całości, a jej kawałki wędrują z krwią po organizmie i zagnieżdżają się w tkankach. Najczęściej w bliznach pooperacyjnych, pęcherzu i odbytnicy. Gdy endomedrium wszczepi się w dany organ zaczyna narastać, złuszczać się i krwawić tak samo jak przedtem w macicy. W skutek czego powstają powiększające się torbiele wypełnione krwią z fragmentami śluzówki tzw. torbiele czekoladowe.Objawy endometriozy:
- obfite, długie i bolesne miesiączki,
- bóle w dole brzucha,
- plamienia między miesiączkami,
- powiększenie jajników,
- ból podczas stosunków, wypróżnień lub oddawania moczu,
- krew w kale lub moczu.
Gdy podczas badania ginekologicznego lekarz wyczuje reagujące na dotyk guzkowate zgrubienia w okolicach miednicy zleci wykonanie:
- USG,
- tomografii komputerowej,
- badania krwi – poziomu markera CA-125,
- laparoskopie.
Leczenie:
Ponieważ endometrioza jest chorobą przewlekłą i przez wiele lat może się nie zaostrzać lekarze często zalecają czekanie. Czasem zaleca się terapię hormonalną, np. w postaci tabletek antykoncepcyjnych. Przyjmuje się je ciągle, bez 7-dniowych przerw. Dzięki temu nie dochodzi do wystąpienia miesiączki, a więc i złuszczania błony śluzowej macicy, ani zagnieżdżonego w innej części ciała endometrium. W związku z tym choroba nie rozwija się, a ewentualne torbiele mogą się zmniejszyć, a nawet wchłonąć.
Endometriozę usuwa się też operacyjnie, najczęściej podczas zabiegu laparoskopii. Niestety, endometrioza ma tendencje do nawrotów i mniej więcej po 4 latach ponownie trzeba podawać hormony lub przeprowadzić zabieg.
Choroby tarczycy
Wole Hashimoto
To, inaczej mówiąc, przewlekłe zapalenie tarczycy. Choroba polega na wytwarzaniu przez organizm przeciwciał, które zamiast niszczyć obce lub szkodliwe substancje np. bakterie lub wirusy, atakują własne komórki, w tym przypadku komórki tarczycy. Takie przewlekłe zapalenie gruczołu tarczowego często prowadzi do niedoczynności tarczycy.
- znaczne powiększenie tarczycy,
- zmęczenie, przygnębienie, osłabienie,
- suchość skóry,
- zaparcia,
- słaba tolerancja zimna i chrypka,
- długotrwałe miesiączki,
- często nie występują żadne objawy.
Niedoczynność tarczycy
Niedoczynność tarczycy polega na niedostatecznym wydzielaniu hormonów przez tarczycę i wystąpieniu zaburzeń ogólnoustrojowych spowodowanych ich niedoborem.
Rodzaje i przyczyny powstania niedoczynności:
- Niedoczynność pierwotna – spowodowana uszkodzeniem lub zanikiem tkanki tarczycowej. Do zniszczenia tkanki dochodzi najczęściej w wyniku przewlekłego stanu zapalnego, napromieniowania tarczycy izotopem promieniotwórczym jodu, operacją gruczołu lub naświetlaniem okolicy szyi promieniami rentgenowskimi. Ten rodzaj niedoczynności występuje 10-krotnie częściej u kobiet niż u mężczyzn.
- Niedoczynność wtórna – wywołana brakiem hormonu przysadkowego TSH. Jest on następstwem choroby przysadki mózgowej lub podwzgórza.
Niepokojące objawy:
- spowolniona przemiana materii, tycie przy małej ilości spożywanego pokarmu,
- niska temperatura ciała , częste odczuwanie chłodu,
- wysoki poziom cholesterolu,
- blada, sucha, szorstka i łuszcząca się skóra,
- obrzęki,
- wypadanie włosów i kruchość paznokci,
- trudne gojenie się ran i niedokrwistość,
- spowolniona czynność serca, słabe tętno, kołatanie serca,
- senność i ogólne osłabienie, stany depresyjne, nerwowość,
- zaparcia,
- zaburzenia miesiączkowania brak menstruacji lub przeciwnie, bardzo obfite krwawienia,
- osłabienie słuchu, szum w uszach, ochrypły głos,
- bóle mięśni i stawów,
- omdlenia, bóle i zawroty głowy,
- zmniejszone libido.
Leczenie niedoczynności tarczycy
Farmakologiczne. Zalecane jest też przebywanie nad polskim morzem, gdzie jest duże stężenie jodu.
Dotknął Was problem niepłodności? Napiszcie w komentarzu jak sobie z tym radzić!
Przeczytaj również:
Przyczyny niepłodności u mężczyzn.
Zdjęcie: Fotolia fot. by © Warren Goldswain
Chodziłam do różnych lekarzy, ale to właśnie Klinika Parens udzieliła mi fachowej pomocy i wsparcia.
Dziś jestem szczęśliwą mamą.