Odra

Odra jest wyjątkowo zaraźliwą chorobą zakaźną wieku dziecięcego. Niestety, w związku z coraz powszechniejszym odmawianiem szczepienia dzieci choroba powraca. A warto wiedzieć, że jej przebieg jest groźny nie tylko dla dzieci, ale i dla dorosłych, którzy zapadają na nią coraz częściej. Jakie mogą być powikłania odry?

fot. Unsplash.com

Zakażenie odrą

Odra to choroba zakaźna wywołana przez wirusa odry, który rozprzestrzenia się drogą kropelkową.  Do organizmu wirusy dostają się przez usta,  nos lub spojówki. Po namnożeniu w błonach śluzowych atakują cały organizm: skórę,  nerki, żołądek, jelita, wątrobę.

Ponieważ choroba przenosi się drogą kropelkową, najłatwiej można się nią zarazić podczas kontaktu z chorym dzieckiem. A wirus obecny jest w wydzielinach z gardła lub nosa, we łzach, w moczu i we krwi chorego. Choroba może wylęgać się od 9 do 14 dni i jest zakaźna już nawet na 2 dni przed pojawieniem się pierwszych objawów, a jej zakaźność utrzymuje się do około 4 dni po wystąpieniu wysypki. Ważne, że przebyta choroba, w większości przypadków, daje odporność na całe życie.  

Charakterystyczne objawy odry

Przebieg odry można podzielić na 3 okresy.

1. W pierwszym, zwanym czasem nieżytowym, pojawiają się zwiastuny choroby. Trwa on około 4 dni. Po lekko podwyższonej temperaturze, następuje jej skok, a do gorączki, stopniowo dochodzą suchy, męczący kaszel, zapalenie gardła, katar, zapalenie spojówek i światłowstręt. Na błonie śluzowej policzków pojawiają się wówczas białe plamki z czerwoną obwódką (zwane są plamkami Koplika), a na języku i migdałkach białawy nalot. Znikają, gdy pojawia się wysypka.
2. No właśnie, wysypka. Następuje okres, który można nazwać wysypkowym. Zaczyna się około 14 dnia po zakażeniu. Występują wysoka gorączka oraz charakterystyczna wysypka – na twarzy, za uszami i na szyi pierwszego dnia, a w drugiej dobie „schodzi” na tułów, by w trzeciej dobie przejść także na kończyny. Wysypka jest plamista, czasami grudkowata i ma tendencję do zlewania się w większe plamy.
3. Na końcu mamy do czynienia z, tak zwanym, okresem „zdrowienia”, gdy spada gorączka, wysypka brunatnieją, a następnie zaczyna znikać, w takiej kolejności, w jakiej się pojawiła. Ale zanim całkowicie zniknie, mogą minąć nawet 2 tygodnie. W tym czasie, widoczne są przebarwienia po wysypce, a naskórek może się delikatnie łuszczyć. 

Diagnoza – odra, czy nie odra?

Choć wydaje się, że objawy odry są dość charakterystyczne, chorobę tą, w rożnych etapach jej przebiegu, można pomylić z innymi schorzeniami. Na przykład, w początkowej fazie może przypominać zapalenie gardła lub infekcję górnych dróg oddechowych, natomiast, gdy wystąpią już objawy skórne, bywają mylone z różyczką, czy szkarlatyną. Dla pewności, odrę można potwierdzić (lub wykluczyć), przeprowadzając badania serologiczne krwi.

Jak przebiega leczenie odry?

Leczenie tej choroby zakaźnej jest objawowe, choć zdarza się, że w niektórych, ciężkich przypadkach, chorzy wymagają hospitalizacji. U pozostałych dzieci, chorobę leczy się w warunkach domowych. Najważniejsze jest, aby dziecko dużo leżało, było odizolowane od innych. Ze względu na światłowstręt w pokoju powinien panować półmrok. Należy też pamiętać o nieprzegrzewaniu dziecka i przygotowaniu mu niedrażniącego śluzówki i łatwego do przełknięcia jedzenia. Wskazane jest częste dopajanie dziecka, gdyż z uwagi na jego stan, może mu grozić odwodnienie.

Kuracja opiera się głównie na podaniu witaminy A oraz syropów przeciwkaszlowych i środków obniżających gorączkę.

Uważaj na powikłania po odrze

Zwykle przebieg choroby jest łagodny. Jednak u niektórych dzieci mogą wystąpić poważne powikłania takie jak:

• zapalenie ucha środkowego,
• zapalenie krtani,
• zapalenie płuc,
• zapalenie mięśnia sercowego,
• zapalenie mózgu,
• skaza krwotoczna,
• zapalenie spojówek,
• zapalenie rogówki.

W skrajnych przypadkach, w wyniku odry może dojść do śmierci zarażonego dziecka.

Szczepienie MMR

Szczepionka przeciw odrze znajduje się na liście szczepień obowiązkowych i jest podawana na przełomie 13/14 miesiąca życia w szczepionce skojarzonej 3 w 1, chroniącej jednocześnie przed odrą, świnką i różyczką. Szczepionka uodparnia na okres około 7 lat dlatego powinno się pamiętać o kolejnym szczepieniu, tak zwanym przypominającym. Ale nie tylko dzieci mogą być szczepione. Dorosłym, którzy nie chorowali w dzieciństwie również zaleca się szczepienie i również, podaje się wówczas 2 dawki szczepionki.

A warto wiedzieć, że podobnie jak większość chorób wieku dziecięcego, odra ma zazwyczaj cięższy przebieg u dorosłych i częściej pojawiają się powikłania, mogące prowadzić nawet do śmierci (zapalenie płuc wywołane nadkażeniem bakteryjnym, zapalenie ucha środkowego, zapalenie mięśnia sercowego, zapalenie mózgu, czy poronienie u kobiet w ciąży. 

Czytaj więcej na temat: Odra i inne choroby wirusowe w ciąży

Rośnie zagrożenie odrą!

Coraz więcej rodziców decyduje się na nieszczepienie dzieci przeciw chorób zakaźnym, w tym także i przeciw odrze. Niestety, pociąga to za sobą konsekwencje w postaci zagrożenia wybuchu epidemii tej choroby. W Europie już notuje się niebezpieczny wzrost zachorowań, a także, niestety, powikłań i zgonów w wyniku przebytej odry.

źródło: opracowanie NIK: opieka zdrowotna nad dziećmi i młodzieżą

Czytaj również:

Toksoplazmoza w ciąży

Różyczka

Autor